Vaardighedenonderwijs? Je hoeft het wiel niet zelf uit te vinden!
In deze tijd van snelle veranderingen is het noodzakelijk dat leerlingen en studenten naast kennis vaardigheden ontwikkelen. Maar hoe pas je vaardighedenonderwijs in binnen je bestaande onderwijs toe? Wat heb je daarvoor nodig? En wat vraagt dat van de school?
Anne-Wil Abrahamse is onderwijskundige bij Simulise en helpt scholen dagelijks bij het beantwoorden van deze vragen. Ze geeft praktische trainingen aan docenten over de invoering van vaardighedenonderwijs en het werken met portfolio’s en geeft advies aan managementteams over de implementatie daarvan. In dit interview vertelt ze hier meer over.
Op welke manier ondersteunt Simulise scholen bij vaardighedenonderwijs?
‘Simulise biedt scholen en opleidingen een digitaal portfolio om de ontwikkeling van leerlingen en studenten zichtbaar te maken. Docenten kunnen hen hierbij ondersteunen door passende opdrachten te bieden, rubrics om op te reflecteren en feedback te geven. Over het algemeen kunnen docenten en studenten hiermee zelfstandig werken: Simulise is vrij intuïtief en gebruiksvriendelijk. Maar om te zorgen dat scholen echt een vliegende start kunnen maken, is het belangrijk dat de omgeving van Simulise zo wordt ingericht dat het aansluit bij het onderwijs wat gegeven wordt. Daar moet goed over na worden gedacht en daarom begeleid ik scholen bij de start met Simulise door advies en trainingen.’
Dat klinkt als een behoorlijke klus dus?
‘Dat hoeft zeker niet zo te zijn. Belangrijk is dat we tot een goed implementatieplan komen, met haalbare stappen. Daarom begin ik met het stellen van vragen en kijk naar wat een school wil bereiken, hoe ze dat willen aanpakken, welke stappen ze al hebben gedaan en welke nog ontbreken. Vervolgens werk ik samen met de school een implementatieplan uit, waarin we ook kijken welke begeleiding er nodig is. We doen dit samen, omdat het belangrijk is dat het plan aansluit bij de visie, identiteit en praktijk van de school.’
Wat voor trainingen geef je op een school?
‘Ik geef vooral trainingen aan docenten en aan beheerders. Bij elke training kijk ik wat de behoeften zijn en pas de inhoud en werkwijze hierop aan. Soms willen docenten gewoon weten hoe het platform werkt, wat de mogelijkheden zijn en waar de knoppen zitten. Sommige scholen werken vooral met portfolio’s, anderen willen vooral vaardigheden inzichtelijk maken. Tijdens de training voor beheerders neem ik deelnemers stap voor stap mee in alle inrichtingsvragen. Welke competentiediagrammen wil je zien? Wat mogen leerlingen van elkaar bekijken? Afhankelijk van wat de school wil, geef ik tips over de inrichting van het platform en de onderwijskundige aanpak.’
Maakt het per schooltype uit hoe je met het portfolio platform werkt?
‘Voor elke school is de belangrijkste vraag om te beantwoorden: “Wat willen we met de inzet van het portfolio bereiken?”. Logischerwijs zullen de antwoorden op die vraag per schooltype verschillen. Dat nemen we dan ook mee bij de implementatie. Daarbij moeten we de leerlingen of studenten die uiteindelijk met het portfolio werken voor ogen houden. Een leerling in de brugklas heeft meer begeleiding en sturing nodig. Van studenten in het hoger verwacht je natuurlijk meer verantwoordelijkheid. Een student heeft bijvoorbeeld meer regie over zijn portfolio en kiest soms zelf aan welke vaardigheid hij wil werken. Tegelijkertijd kan het werken met een portfolio vanaf de brugklas er wel toe leiden dat deze leerling meer eigenaarschap toont en in de bovenbouw meer regie kan nemen over zijn leerproces.’
Merk je grote verschillen tussen docenten of scholen?
‘Ja, zeker! De ene docent is digitaal vaardiger dan de ander. En de een wil geholpen worden waar hij vastloopt en de ander gaat liever zelf op onderzoek uit. Ook scholen zijn verschillend. Waar de ene school nog zoekende is naar de beste aanpak of overgaat naar een andere manier van lesgeven, weet men op een andere school al precies waar het heen moet. Ook kan het verschillen hoe breed een school Simulise wilt inzetten. Daarom kan de begeleiding op elke school heel anders zijn. Het mooie is wel dat overal waar ik kom, de drijfveer is om het beste onderwijs voor leerlingen te geven.’
Hoe begeleid jij scholen bij deze ontwikkelingen?
‘Bij elke school ga ik langs voor een startbijeenkomst met een werkgroep, waar we kijken wat de doelen voor de inzet van Simulise zijn, welke stappen er gezet moeten worden en welke begeleiding daarbij nodig is. De ene school kan vooruit met een aantal trainingen over het gebruik. Als een school Simulise breed wil inzetten voor meerdere onderwijsthema’s, bieden we een begeleidingstraject op maat aan. We organiseren dan meerdere sessies met de verantwoordelijken voor deze thema’s om Simulise in te richten. Het kan dan gaan over je goede rubrics maakt, hoe je Simulise kunt inzetten bij LOB of hoe het portfolio een instrument kan zijn bij de coaching van leerlingen.’
Heb je tips voor scholen die met vaardighedenonderwijs aan de slag willen?
‘Zeker!
- Maak een duidelijk stappenplan, waarin je klein begint (bijv. bij een
aantal klassen) en maak concreet wanneer je de andere groepen
betrekt. - Werk vanuit een heldere onderwijsvisie en zorg dat dit ook bekend is
bij docenten. - Zorg voor een werkgroep die de kar trekt en ook de ruimte en tijd
krijgt. - Ga eens bij een school kijken waar met een portfolio wordt gewerkt.’
Meer weten?
Wil je begeleiding bij het ontwikkelen van je onderwijsvisie en het implementeren van vaardighedenonderwijs? Met de begeleidingstrajecten en workshops van onze onderwijskundigen hoef je het wiel niet zelf uit te vinden.
